مراسم عقد ایرانی چیست؟

از زمان ایران باستان و آیین زرتشت، پیوند زناشویی بین زن و مرد( دست در دست یکدیگر)  وجود داشته است و عروس و داماد باید جملاتی که عاقد می خواند را، بعد از او تکرار می کردند و قول به تعهد داشتن  و  وفاداری به یکدیگر در جلوی چشم حضار می دادند. 
امروزه نیز در بعضی از دفترخانه ها،  مراسم عقد آریایی مرسوم شده است که تفاوت چندانی با عقد شرعی ندارد و تنها نکته ی آن، این است که در عقد آریایی به زبان فارسی خطبه خوانده می شود و عروس و داماد باید سوگند یاد کنند که وفادار  و همراه و همگام، خواهند ماند.
خطبه ی عقد، چه به زبان عربی خوانده شود، چه به زبان فارسی، عروس و داماد به عقد یکدیگر در می آیند و رسما زن و شوهر میشوند و می توانند زندگی مشترک خود را آغاز کنند و یا بعد از مراسم عقد، با توافق طرفین مهلتی داشته باشند برای کارهای باقیمانده تا زمان جشن عروسی خود و بعد از آن به زیر یک سقف بروند. با صنایع چینی تقدیس همراه باشید تا با آداب و رسوم عقد ایرانی بیشتر آشنا شویم.

مراسم عقد به عهده ی چه کسی است؟

 شاید برای جشن عقد و مراسمی این چنینی، قانون و اجباری در نحوه ی برگزاری و هزینه های آن، وجود نداشته باشد اما از دیرباز، رسم بر این بوده که شام عقد بر عهده ی خانواده عروس باشد.
داماد، شیرینی و کیک و دسته گل و هزینه های محضر را به عهده می گیرد و اگر عقد در خانه باشد، اسباب پذیرایی را به عهده می گیرد و خانواده عروس میهمانان را به صرف شام به رستوران دعوت می کنند و اگر مراسم در خانه باشد، شام را  با هزینه ی خود، مهیا می کنند.
اگر جشن عقد و عروسی با هم و در سالن برگزار شود، هزینه های آن، بر عهده ی داماد و خانواده ایشان است. ( همان جشن عروسی به حساب می آید.)
اگر  فقط جشن عقد باشد و  در خانه برگزار شود، شام آن با خانواده ی عروس است و بخشی از پذیرایی آن را خانواده داماد، می تواند به عهده بگیرد. ممکن است خیلی از خانواده ها با توجه به شرایط و امکانات مالی خود، تصمیم های دیگری اتخاذ کنند و برای مثال تمام هزینه های جشن عقد را خانواده عروس یا خانواده داماد، بپردازند.
 

لیست کارهای مراسم عقد

شما (عروس و داماد) و خانواده هایتان ، حتما قبل از مراسم عقد، به نقطه نظرات مشترکی رسیدید و با هم توافق کرده اید که مراسم عقد و جشن عقد خود را چگونه بگیرید، قرار است عقد محضری داشته باشید  و فقط برای صرف شام به رستوران بروید، یا قرار است جشن عقد مفصلی در خانه، سالن یا باغ، برگزار کنید؛  در هر دو حالت با ما همراه باشید تا نکاتی از مراسم عقد چه در محضر و چه در خانه را با شما درمیان بگذاریم.

مطالب مرتبط: لیست کارهای عروسی (قبل و هنگام مراسم)

  

آداب مراسم عقد در خانه

اگر قرار است جشن عقد را در خانه برگزار کنید، با برنامه ریزی درست و به موقع و چیدمان درست و با سلیقه و تزئینات قشنگ و هماهنگ با لباستان و تم و رنگی که سفره و تزئینات شما دارد، همه و همه در کنار هم،  هماهنگ و باشکوه، خواهید درخشید.
برای سفره عقد میتوانید از پارچه های ترمه، حریر و تور استفاده کنید و سفرهی خود را با آینه در بالا و در دو طرف آن، شمع های روشن که نماد روشنایی و گرمی پیوند دل های شما( عروس و داماد است)، مزین کنید.
گذاشتن قرآن به نشانهی اعتقاد و به یاد خداوند متعال که همیشه و همهجا همراه بندگان خود است، نبات برای شیرینی زندگی شما، نان و پنیر و سبزی به نشانه سلامتی و رزق و روزی فراوان، عسل، تخممرغ که نمادی از فرزندآوری و ادامه نسل است، اسپند برای دور ماندن چشم بد از زندگی شما، سکه برای فراوانی پول و سرمایه،  گردو و بادام  به نشانه طول عمر و به نیت نوه دار شدن شما میباشد. 
سفره عقد خود را با اسباب و وسایلی که در بالا گفته شد به همراه گل های تازه و شیرینی و حلقه ازدواج  و هدایای تزئینشده، می چینید. تنها چیزی که جایش در کنار سفره عقد خالی می ماند، خود شما هستید ، باید کنار سفره ی عقد بنشینید و جوانهای مراسم( خواهرهای عروس و داماد و اقوام نزدیک) بالای سر شما،  کله قند بگیرند و به نیت خوشبختی، شادی و شیرین کامی شما در طول زندگی مشترکی که قرار است سالیان سال پیشرو داشته باشید، همچون برف شادی، آن را بریزند.
 

آداب عقد در محضر

بعد از جلسه های خواستگاری و مراسم بله برون که تاریخ عقد را در آن مشخص میکنید، در روز عقد،  شما چند قدم فاصله تا زن و شوهر شدن و یکی شدن دارید. آقای داماد، خونسردی خود را حفظ کنید و با طمانینه و آرامش، کارهای خود را پیش ببرید تا چیزی از قلم نیوفتد.
در اولین قدم، محضر مورد نظر خود را رزرو کنید و از تعداد میهمانان خانواده خود و خانواده عروس، اطلاع کافی داشته باشید تا بتوانید  درست و دقیق به دفترخانه خبر دهید.

مدارک لازم و مورد نیاز  برای محضر در روز عقد

 شناسنامه و کارت ملی هر دوی شما به همراه کپی آنها، جواب آزمایش خون که شامل اعتیاد و ایدز و بیماری های ژنتیک و... ، شناسنامه و کارت ملی پدر عروس و اگر فوت شدهاند برگه فوت ایشان، اگر ازدواج دوم عروس خانوم است احتیاجی به اجازه پدر ندارید و مدارک مبنی بر جدایی او به همراه سه نفر مرد بالغ به عنوان شاهد کفایت میکند.
سر ساعت مقرر در محضر، حاضر باشید. اگر مراسم عقد شما در محضر انجام میشود و دیگر جشن عقد در خانه یا سالن ندارید، از قبل سفره عقد  مورد نظر خود را در محضر انتخاب کنید و کادوهای سر سفرهی عقد را فراموش نکنید. ممکن است بعضی از خانوادهها با تشریفات و بریز و بپاش بیشتری، مراسم عقد خود را برگزار کنند و عروس خانوم، لباسی شبیه به لباس عروس، در شب عروسی، به تن کند  و آقای داماد،  کت و شلوار دامادی به تن کند و ماشین خود را گل بزند و دنبال عروس به آرایشگاه برود و سالن بزرگی با میهمانان  زیاد اجاره کند؛ خطبه عقد در اتاق عقد خوانده میشود و نزدیکان دو خانواده،حضور دارند و کادوهایشان را به عروس و داماد تقدیم میکنند. بعد از اتمام مراسم عقد، کم کم میهمانان دیگر از راه میرسند و جشن عقد شروع میشود.    
 بعضی از خانواده ها با تعداد کمتر میهمانان و به شکلی ساده تر، فقط در محضر عقد میکنند و جشن و مراسم خود را به عروسی موکول میکنند و  یا تصمیم میگیرند برخی از هزینه های خود را کمتر کنند تا بتوانند برای خرید مسکن یا پرداخت رهن و اجاره بها و یا هزینه های دیگر، پس انداز داشته باشند.

مطالب مرتبط: مراسم نامزدی (راهنمای کامل آداب و رسوم و برگزاری مراسم نامزدی)

 

وظایف خانواده داماد در مراسم عقد چیست؟

اگر عقد محضری دارید، ازقبل محضر مورد نظر را باید رزرو کنید و هماهنگی های لازم برای وسایل و کادوهایی که باید آورده شود را بکنید و چیزی از قلم نیندازید. اگر قرار است جشن عقد در خانهی عروس خانوم برگزار شود، از قبل در مورد نوع  و نحوه ی پذیرایی و شام وهدایا و چیدمان و تزئینات، صحبت کنید و هماهنگ باشید.
معمولا خانواده ی عروس، سفره ی عقد را میچینند و خانه و مکان جشن را آماده میکنند و خانوادهی داماد با دسته گل و کیک و شیرینی و هدایا و کادوها( که میتوان با روش های جدید و شیک، در باکس های زیبا، با  تور و روبان و به شکل گیفت های عروسی، تزئین کنند)، تشریف می اورند.
 

لیست خرید مراسم عقد

اگر فقط مراسم عقد و جشن عقد دارید و دیگر جشن عروسی ندارید، می توانید همان خریدهایی که عروس و داماد قبل از عروسی خود میکنند، شما هم، داشته باشید و گاهی خیلی تفاوتی ندارد که یکسری وسایل مورد نیاز عروس و داماد، در زمان عقد خریداری شود یا  قبل از جشن عروسی.
لیست کامل و یکی شده عقد و عروسی برای عروس و داماد:
_لباس عقد محضری یا لباس مجلسی برای عروس و داماد( عقد محضری)
_لباس عروس و کت و شلوار داماد(جشن عروسی)
_ حلقه ی ازدواج
_ سرویس طلا، نیمست طلا، سکه ، ساعت، کارت هدیه و آماده داشتن زیرلفظی که برای بله گفتن عروس خانوم لازم میشود.
_خرید وسایل و تزئینات سفره عقد(آینه و شمعدان، کله قند، جام عسل، نقل و نبات... .) اگر مراسم عقدکنان در محضر باشد، میتوانند از آلبوم  سفره های آماده عقد، یکی را که باب میلشان است انتخاب کنند.  
_کیک، شیرینی، حلقهگل و دسته گل  
_شیرینی برای محضردار
_انواع پیراهن، لباس، کیف، کفش، روسری، شال، مانتو، ست وسایل آرایشی بهداشتی و ست حوله حمام... و برای داماد: کت و شلوار، پیراهن، جلیقه، کراوات یا پاپیون،کیف، کمربند، لباس، شلوار جین یا پارچه ای، ماشین ریشتراش، کیف اصلاح، عطر، اسپری، مام و ست افترشیو و ست حمام و غیره.
_چمدان برای عروس و داماد 

رسم و رسوم خرید عقد

پدر و مادرهایی که آرزوی عروس و داماد شدن فرزندهایشان را دارند، در روزهای باقیمانده به مراسم، دل توی دلشان نیست ودلهره و هیجان و ترس غریبی به سراغشان می آید، البته ترسی که ته دلشان را خالی نمیکند و در نهایت خوشحال هستند از اینکه فرزندانشان بزرگ شده و در حال مستقل شدن هستند. معمولا مادرهای عروس و داماد دوست دارند در کنار آنها  و کمک حالشان باشند، تا مبادا چیزی از قلم بیوفتد. خرید کردن برای جشن عقد معمولا برای مادر و خواهرهای عروس و داماد، هیجان انگیز و وسوسه کننده است و اگر بتوانند بعضی از نظرات  و سلیقه های خود را اعمال کنند که مایه ی مباهات و خشنودی و دلگرمی آنها میشود. در ایام گذشته عروس و داماد با لشگری از نزدیکان، برای خرید عقد میرفتند. امروزه اینچنین رسمهایی کمرنگتر شده و معمولا خود عروس و داماد به تنهایی برای خرید، پاساژها، فروشگاه ها و مغازه ها را زیرپا میگذارند. 
اگر خانوادهای دوست داشته باشد فرزندش را در خرید همراهی کند و در کنار او باشد، بهتر است با هم هم فکر و هم سلیقه و هم نظر باشند و از قبل توافق کردهباشند که بودجهی خرید و لیست اقلام، چه مقدار و چه چیزهایی است، تا در هنگام خرید، کدورتی بین عروس و داماد و خانواده هایشان، پیش نیاید.

همچنین بخوانید: بله برون (راهنمای کامل برگزاری مراسم)

 

تفاوت خرید عقد و عروسی

بیشترین فرق و تفاوتی که در خرید عقد و عروسی می باشد، این است که معمولا بعد از جشن عقد، عروس و داماد به خانهی خودشان نمیروند و نیازی به خرید خیلی از وسایل نیست. اما قبل از جشن عروسی، عروس و داماد لیست بلندبالایی از وسایل مورد نیاز از جمله  چمدان، ست حوله، لباس زیر، پیراهن رسمی و غیر رسمی و  ... دارند و باید تا روز عروسی، آنها را تهیه کنند.
از مهمترین و ضروریترین خریدی که شما در زمان عقد دارید:  خرید حلقه و ساعت است(عروس برای داماد و داماد برای عروس میخرد.) مابقی چیزها سلیقه ای می باشد که معمولا خانواده ی داماد به شکل زیرلفظی یا هدیه، به عروس خانوم می دهند.
اما خرید عروسی کاملتر است که شامل:  لباس عروس، سرویس طلا،  کت شلوار داماد و   و باقی وسایل و چیزهایی است که عروس و داماد با شروع زندگی جدید و نو خود به آنها نیاز دارند.  
 

هدایای مراسم عقد چیست؟

در روز عقد، بین خانواده عروس و داماد، هدایایی رد و بدل میشود.
خانواده عروس، حلقه و ساعت برای داماد میگیرند، سکه هدیه می دهند و می توانند کارت هدیه، بگیرند و یا بلیط تورهای مسافرتی هدیه دهند.
خانواده داماد، حلقه و ساعت برای عروس خانوم میگیرند، سرویس طلا، گوشواره، انگشتر، گردنبند و یا دستبند که افراد نزدیک خانواده مانند خواهر و برادر، هر کدام یک تکه از آن را میدهند، سکه و کارت هدیه .
زیرلفظی هم از ارکان مهم و جدانشدنی، سر سفره ی عقد است که مادر داماد یا خود داماد به عروس خانوم می دهند تا بله را بگوید.

نحوه ی اعلام کادو سر عقد

هدایایی که به عنوان کادو سر عقد، داده میشود را معمولا خواهر داماد یا عروس اعلام میکند. اگر آنها آمادگی لازم و یا صدای رسا و بلند، نداشته باشند، خاله، عمه و یا هرکدام از  اقوام درجه یک خانواده، میتواند این مسئولیت را به عهده بگیرد؛ هر کسی که قرار است کادوها را اعلام کند باید از اعتمادبه نفس بالایی برخوردار باشد و  به راحتی، خونسردی خود را حفظ کند تا در حین باز کردن کادوها دچار اشتباه نشود. هر چند امروزه این رسم به علت شرایط اقتصادی متفاوت میهمانان و به درستی کمرنگ شده است، و برخی خانواده ها ترجیح می دهند کادوها به صورت عمومی اعلام نشود.
 

جمع بندی

یکی از شیرین ترین و به یادماندنی ترین مراسمی که هر دختر و پسری در آینده خواهد داشت، نشستن بر سر سفره ی عقد و بله گفتن  و انتخاب کردن  همسری که قرار است، سالها در کنار هم، با احساس سعادت و خوشبختی، زندگی کنند و روزگار بگذرانند.  همه چیز از آشنایی اولیه آغاز میشود و هرچه زمان می گذرد،  رابطه ی آنها، جدی و جدیتر می شود و پای خانواده ها به میان می آید و قول و قرارهایی میگذارند و تاریخ عقد و عروسی و نحوه ی برگزاری مراسم را،  مشخص میکنند. داماد باید به فکر رزرو محضر باشد و سفره عقد را انتخاب کند و هدایای عروس خانوم را از قبل با تزئینات زیبا، آماده کند. اگر قرار است مجلس عقد در خانه برگزار شود، خانواده عروس سفره عقد را با سلیقه و هماهنگ، می چینند و جای هدایا و کادوهای سر سفره عقد را مشخص میکنند و اسباب پذیرایی و شام را مهیا میکنند. عروس و داماد و خانوادهه ا از قبل توافق خود را بر سر چگونگی مراسم و هزینه های آن و لیست خرید عقد و کادوهایی که سر سفره عقد، رد و بدل میشود، کردهاند تا مراسم عقد بدون مشکل و دلخوری، به خوبی و خوشی، پیش رود.