نگاهی به تاریخچه ظروف چینی گل سرخی؛ از چین تا اروپا
چینی تقدیس: ترکیب سحرآمیز رنگ سفید و سرخی گل‌های جذاب، شاید جدید نباشد اما همیشه مسحورکننده خواهد بود. چینی گل سرخی یک اختراع یا ابداع مربوط به امروز و دیروز نیست. این شکل از ظروف سال‌ها متمادی را با سفره‌های ما ایرانیان سفر کرده‌اند. بعید است به عنوان یک ایرانی، دست‌کم صدها بار با ظروف چینی گل سرخی مواجه نشده و در آن غذا نخورده باشید؛ البته اگر خودتان چند دست از آن‌ها را در خانه نداشته باشید. گاهی اوقات برخی وسایل آنچنان در نوستالژی عامه مردم جا خوش می‌کنند که کسی در مورد تاریخچه و منشأ آن‌ها کنجکاو نمی‌شود. چینی گل سرخی هم چنین وضعیتی دارد. آنچنان مداوم بر سفره ایرانیان بوده، که شاید بارها در دل زیبایی آن را ستایش کرده باشید اما کسی در مورد منشأ آن‌ها سؤالی نپرسیده است. اما به راستی ظروف چینی از کجای تاریخ می‌آیند؟
ظروف چینی گل سرخی، شکلی سنتی از زیبایی را در ذهن تداعی می‌کنند
چینی گل سرخی؛ نوستالژیک اما همچنان با صلابت
آنچه چینی گل سرخی را جالب می‌کند، حفظ صلابت آن در طول زمان است. شاید امروزه در کابینت‌ها خبری از ملامین نباشد و این شکل از ظروف اصطلاحاً منسوخ شده باشند. اما یک چینی گل سرخی زیبا، باوقار و با اصالت، همچنان می‌تواند در برخی شرایط کنار حتی ظروف اوپال و پیرکس هم قد علم کند. البته به شرطی که ظروف چینی گل سرخی که انتخاب می‌کنید باکیفیت و اصیل باشند. برخی از محصولات بی‌کیفیت ظاهر و وجهه نوستالژیک این ظرف مسحورکننده را از بین می‌برند.
بیشتر بخوانید: بهترین مارک سرویس چینی چیست؟
ظروف چینی گل سرخی پیش از انقلاب
البته این تاریخچه کلی تنها در مورد فضای کلی جامعه صادق است. وگرنه پیدا نیست که طبقات بالای جامعه و خانواده‌های سلطنتی و درباری دقیقاً از کی استفاده از ظروف چینی گل سرخی را متداول کرده بودند. زیرا بر طبق برخی منابع از دست‌کم بین 45 تا 55 سال پیش، صنایع مدرن چینی‌سازی در ایران، به مرکزیت استان‌های گیلان و قزوین، مستقر شده‌اند. هرچند میزان تولید این صنایع رو به رشد بوده اما همزمان با انقلاب 57 و ورود به عصر جنگ تحمیلی، رقبای ارزان‌تری مانند ملامین بر آن غلبه کرده‌اند. به همین علت اغلب نوجوانان و جوانان دهه 60 و 70 ایران، بیشتر بودن ظروف ملامین، مخصوصاً در طبقات متوسط و پایین جامعه را در خاطر دارند.
در بسیاری قالب‌ها جذاب هستند
ظروف چینی گل سرخی در ایران؛ خداحافظی از ملامین پس از انقلاب
برای ما ایرانیان، شاید ورود به عصر ظروف چینی گل سرخی در دوران معاصر، همزمان با پایان دوره ملامین‌ها بود. تا اواسط دهه هفتاد همچنان استفاده از ملامین متداول بود و تقریباً اغلب خانواده‌های ایرانی چندین دست از آن را در کابینت‌های خود داشتند. البته واقعیت این است که حتی پس از آن دوران نیز همچنان برای طبقه متوسط در فضای خصوصی خانواده(نه برای مهمانان) و برای طبقه پایین جامعه برای موقعیت‌ها گوناگونی، ملامین کاربرد داشت. اما با در نظر گرفتن وضعیت کلی جامعه، برای مدت‌ها و از اوایل دهه هفتاد، از ظروف چینی گل سرخی برای مهمانی‌ها و ایجاد فضایی لاکچری‌تر و رسمی‌تر استفاده می‌شد.
یافتن آن‌ها در کابینت خانواده‌های ایرانی اصلاً سخت نیست
متولد شدن ظروف چینی؛ قرن سوم پیش از میلاد
شاید در مورد تاریخچه چینی گل سرخی در ایران ابهام‌های زیادی وجود داشته باشد و اصلاً برخی از نظرات متضاد باشند. متأسفانه واقعیت این است که تاریخ مستندی از حضور چینی گل سرخی در ایران وجود ندارد که بتوان به طور قطعی به آن استناد کرد. اما در مورد خود ظروف چینی و این تکنیک تولید ظروف ، تاریخچه مستند و معتبری وجود دارد. این شکل از ساخت ظروف به سال 206 قبل از میلاد و دوره امپراتوری سلسله هان برمی‌گردد. اولین نمودهای صنعت تولید ظروف چینی از آن سلسله آغاز شده و در سلسله‌های سوئی و تانگ، یعنی بین 581 تا 907 میلادی، تقویت شده و بهبود یافته است.
تماس بازرگانان اروپایی با ظروف چینی
اما در قرن 17 میلادی بود که ظروف چینی، چه ظروف چینی گل سرخ، یعنی با نقوش طبیعی، چه سایر اشکال آن، به مردم جهان معرفی شد. البته پیش از آن نیز این ظروف توسط برخی تجار چینی به منطقه خاورمیانه آورده شده و به شاهان این ناحیه هدیه داده شده است. اما از قرن 17 میلادی پس از ورود تجار اروپایی به این بازار بود که ظروف چینی به سراسر جهان منتقل شدند. جالب است بدانید که بعده‌ها کشورهای اروپایی حتی از چین نیز در تولید این ظروف پیشی گرفتند! در دهه 1980 چینی‌های تولیدی کشوری مانند آلمان، به مراتب طرفداران بیشتری نسبت به نمونه‌های چینی داشتند و این در نوع خود جالب است.